Blik op de 3W dienstverlening

Civiel expert

Thomas heeft sinds 2016 een plek in het bestand van civiel experts (de civiele missie pool). Van daaruit kunnen experts solliciteren op functies bij missies. “Mijn eerste civiele missie in 2016 betrof EUAM Ukraine in Kyiv. Vervolgens heb ik een paar jaar bij de Kosovo Specialist Chambers (KSC, i.e. internationale rechtbank) gewerkt. In januari 2022 werd ik opnieuw uitgezonden als civiel expert voor de EUAM Ukraine, dit keer naar Marioepol in Oekraïne. Helaas heb ik mijn werk nooit kunnen uitvoeren doordat al gauw de oorlog uitbrak. Op 17 februari 2022 werd iedereen die niet essentieel was afgeschaald en de veldkantoren in Oost-Oekraïne, om precies te zijn in Kharkiv en Marioepol, werden tijdelijk gesloten. Inmiddels is er niets meer over van Marioepol en is het onduidelijk wanneer de missie daar terugkeert. Na een paar weken in Nederland kwam ik vervolgens terecht in Rzeszow in Oost-Polen, dat door de oorlog uitgegroeide tot internationale hub."

Werken in conflictgebied

In de zomer van 2022 verplaatste het werkveld van Thomas zich naar West-Oekraïne, waar hij zich bezighield met de zogeheten Solidarity Lanes, een initiatief van de EU om de situatie aan de grenzen tussen de EU en Oekraïne, die door de oorlog dreigden dicht te slibben, te verbeteren. Echter, in oktober dat jaar begon Rusland het energienetwerk in Oekraïne te bombarderen, waardoor het leven beangstigend en het werk enorm ingewikkeld werd. De missieleden brachten meer en meer tijd door in schuilkelders en zowel op het werk als thuis was er vaak geen stroom en verwarming. “Zelfs in Lviv hoorden we een keer doffe dreunen van de bombardementen. En in Kiev sloeg er zelfs een raket in naast het hoofdkantoor, waardoor de ramen uit hun sponning vlogen.” Ondanks de dreiging en de impact op zijn dagelijks leven, geeft Thomas aan dat hij niet in doodsangst heeft gezeten. “Het gevaar kwam akelig dichtbij, maar als je de veiligheidsregels volgt dan ben je relatief veilig. We zaten ineens veel in schuilkelders - in Lviv was er bijvoorbeeld een grote parkeergarage waar we konden schuilen. In Kiev moesten collega's die thuis geen schuilkelder hadden schuilen in metrostations. Je moet dan soms in het holst van de nacht, met slaapzand in de ogen en in de kou uit je huis, dat is erg ingrijpend.”

EU Advisory Mission Ukraine/ Security Sector Reform (SSR)

“Oekraïne zuchtte al jaren onder corruptie, en niet alleen op lokaal niveau. De hele veiligheidsketen licht onder de loep, van politie, inlichtingendiensten, douane tot de hoogste rechtbank aan toe”, aldus Thomas. Het mandaat van zijn missie was om Oekraïne te ondersteunen bij het hervormen van de veiligheidssector door de betrokken ministeries en afzonderlijke diensten te begeleiden en adviseren bij de implementatie van Europese best practices. In maart 2022 werd het mandaat van de missie aangepast aan de realiteit van de oorlog. De missie ondersteunt Oekraïne nu onder andere bij het onderzoeken van oorlogsmisdaden. Thomas: “Door de Russische inval waren de omstandigheden drastisch veranderd en kon het merendeel van het mandaat niet meer worden uitgevoerd. Hervormingen doorvoeren in een land dat in staat van beleg is, is super ingewikkeld. Veel collega’s hebben de missie daarom verlaten, maar daar komen weer anderen voor terug.”

Voorbereiding voor de missie

3W ondersteunt niet alleen bij de werving en selectie van de civiel experts, maar zorgt ook dat ze zo goed en veilig mogelijk zijn voorbereid en uitgerust voor hun taak. Zo krijgen experts voorafgaand aan hun missie een driedaagse Hostile Environment Awareness Training (HEAT), en worden ze voorzien van Personal Protection Equipment (PPE), zoals een scherfwerend vest, helm en gasmasker. Thomas vertelt dat bij het uitbreken van de oorlog mensen halsoverkop moesten vluchten uit het conflictgebied en daardoor hun PPE in Kiev achterlieten. “Mijn PPE heb ik geschonken aan een vriend die in het Oekraïens leger zat. Toen ik weer terugkeerde naar Oekraïne zorgde 3W ervoor dat ik weer nieuwe spullen ontving. Ik heb mijn PPE en gasmasker gelukkig niet nodig gehad; maar moest deze wel meenemen voor het geval je onder vuur komt te liggen. Aangezien de dreiging in ons gebied voornamelijk bestond uit drones en kruisraketten, bood schuilen onder de grond meer bescherming dan een helm.”

Ondersteuning en nazorg 3W

Thomas geeft aan dat de dienstverlening van 3W essentieel is voor de ondersteuning van civiele experts in conflictgebieden. Hij waardeert vooral de administratieve ondersteuning van 3W, waardoor hij zich kon concentreren op zijn werk en zich minder zorgen hoefde te maken over bureaucratische taken. “3W heeft mij geholpen bij het regelen van benodigde documenten zoals mijn dienstpaspoort en visa, en het bieden van de HEAT training en mijn PPE. Daarnaast hebben ze goede nazorg geleverd toen we terugkeerden naar Nederland - zo kregen de civiel experts van onze missie bij aankomst in Nederland een diner in Utrecht om onze ervaringen te delen en bij te praten.”

Civiele Missie Pool

In januari 2023 keerde Thomas weer terug naar Nederland aangezien zijn missie in Oekraïne werd beëindigd.  Thomas vertelt dat het werk als civiel expert hem veel voldoening geeft. Hij zit in de civiele missie pool, waar hij al kijkt naar een volgende opdracht, hoewel dit niet weer per se in een hoog-risicogebied hoeft te zijn. “Het constante schakelen tussen veilig en onveilig heeft een grotere impact dan je in de eerste instantie denkt. Het is daarom verstandig om niet van het ene oorlogsgebied in het andere te stappen, want je hebt ook tijd nodig om te verwerken wat er allemaal is gebeurd.”